Sycylia często nazywana jest ojczyzną włoskiego winiarstwa. Jest to jedno z miejsc w całej Italii, gdzie najwcześniej zaczęto uprawiać winorośl. Winiarstwo rozwijało się na wyspie już za panowania Greków, a powstające tu wina szybko stały się jednymi z najsłynniejszych w ówczesnym starożytnym świecie. Obecnie Sycylia jest w ścisłej czołówce, jeżeli chodzi o wielkość produkcji wina pośród wszystkich włoskich regionów, a ponadto sama w sobie jest największym regionem całej Italii.
Sycylia to region autonomiczny, który tworzy wraz z mniejszymi wyspami: Liparyjskimi, Egadyjskimi, Pelagijskimi oraz wyspą Pantelleria. Przez dłuższy czas wina sycylijskie, podobnie jak te z Apulii, Kampanii czy Kalabrii nie były traktowane zbyt poważnie, gdyż we wszystkich tych regionach stawiano na ilość, a nie na jakość powstających tam win. Jednak od pewnego czasu sytuacja uległa znacznej poprawie i jakość win produkowanych w południowej Italii, w tym na Sycylii, jest zdecydowanie lepsza niż miało to miejsce w przeszłości.
Sycylia może pochwalić się jedną apelacją DOCG: Cerasuolo di Vittoria ( na etykiecie może też pojawić się dodatek Classico w zależność od obszaru produkcji ). Pozostałe sycylijskie apelacje posiadają status DOC. Warto wymienić kilka najważniejszych z nich np. Etna, Faro, Sicilia, Noto, Marsala, Siracusa, Menfi, Mamertino ( Mamertino di Milazzo ), Malvasia delle Lipari, Moscato di Pantelleria, Eloro, Alcamo, Riesi, Contea di Sclafani. Poza tym występuje mnóstwo win klasy IGT ( IGP ), czyli win regionalnych, z których wiele reprezentuje bardzo dobry poziom.
Na Sycylii znajdziemy wiele lokalnych odmian winogron, jak i tych międzynarodowych. Wśród czerwonych trzeba wymienić Nero d’Avola, Nerello Mascalese, Frappato, Nerello Cappuccio, Perricone, Nocera, Syrah, Merlot, Cabernet Sauvignon. Z białych warto zapamiętać Grillo, Catarratto, Inzolia, Grecanico, Carricante. Uprawia się też m. in. Moscato Bianco, Muscat Aleksandryjski ( Zibibbo ), Chardonnay, Sauvignon Blanc.
Jedyne sycylijskie DOCG, czyli Cerasuolo di Vittoria to wino, które pochodzi z południowo – wschodniej części wyspy, z okolic miasta Vittoria. Jest to kupaż Nero d’Avola i Frappato.
Etna DOC znajduje się w prowincji Katania. Winnice sięgają nawet 1000 m n.p.m. Gleby to przede wszystkim skały wulkaniczne, popiół i piasek bogate w różne minerały. Etna Bianco powstaje z min. 60% Carricante i nie więcej niż 40% Catarratto. Można dodać także do 15% innych białych gron. Etna Bianco Superiore to już min. 80% Carricante i max. 20% Catarratto. Z kolei Etna Rosso musi powstać z min. 80% Nerello Mascalese i nie więcej niż 20% Nerello Cappuccio. Możliwy jest także maksymalnie 10% udział innych odmian.
Marsala to chyba najsłynniejszy produkt winiarski Sycylii. Wzmacniane wino produkowane w zachodniej części wyspy, w prowincji Trapani. Wzięło swoją nazwę od starożytnego portu w mieście Marsala. O samej Marsali napiszę nieco więcej w oddzielnym poście. Marsala obecnie nie cieszy się tak wielką popularnością jak kiedyś. Uważam, że całkiem niesłusznie, gdyż jest to wino, produkowane przez niewielu wytwórców, a jego obecna jakość stoi na wysokim poziomie. Tańsze Marsale idealnie nadają się do gotowania, te lepszej jakości są świetne, aby delektować się nimi, czy to bez żadnego towarzystwa w postaci jedzenia, czy też w różnych kulinarnych połączeniach.
Faro DOC to jedna z najmniejszych apelacji Sycylii, ale zdecydowanie warta uwagi. Znajduje się w północno – wschodniej części wyspy niedaleko Mesyny. Faro to kupaż głównie Nerello Mascalese i Nerello Cappuccio. Można też dodać do 10% odmiany Nocera. Jest to wino zagrożone wyginięciem, gdyż produkuje je tylko kilku wytwórców, a do tego w małych ilościach. Mnie udało się zakupić butelkę Faro, która przyjechała ze mną do Polski.
Będąc na Sycylii trzeba też koniecznie spróbować rzadkiego Moscato di Siracusa i Moscato di Noto, słodkich win z odmiany Moscato Bianco, praktycznie niedostępnych poza obszarem, w którym powstają. Wielbiciele słodkich win – pamiętajcie, aby odwiedzić prowincje Syrakuzy. Powyższe Moscato powstają w wyniku późnego zbioru, znajdziemy też wersje passito jak i wzmacniane.
Miłośnicy słodyczy w najlepszym wydaniu powinni również skierować swoją uwagę jeszcze na dwie pozycje, a mianowicie na Moscato Passito di Pantelleria i Malvasia delle Lipari. Są to wybitne, niezwykle pożądane deserowe wina, uważane za jedne z najlepszych na świecie w swojej kategorii. Moscato Passito di Pantelleria pochodzi z małej wyspy Pantelleria położonej między Sycylią i Tunezją, około 60 kilometrów od wybrzeży Tunezji. Powstaje ze szczepu zwanego lokalnie Zibibbo, szerzej znanego jako Muscat Aleksandryjski. Oprócz wersji passito spotkamy także zwykłe Moscato di Pantelleria, równie aromatyczne, kuszące i przyjemnie słodkie. Na Wyspach Liparyjskich, położonych na północ od Sycylii, powstaje kolejne wybitne słodkie wino w stylu passito – Malvasia delle Lipari z odmiany Malvasia. Produkowane w niewielkich ilościach, występuje również w wersji wzmacnianej jak i zwykłej.
To taka moja krótka lista obowiązkowych win, których należy spróbować odwiedzając Sycylię. Oczywiście ciekawych i wartych poznania lokalnych win jest zdecydowanie więcej. Wkrótce napiszę o winach, które miałem okazję zdegustować na miejscu podczas mojego pobytu na wyspie. Z czasem będę również recenzował te przywiezione ze sobą do Polski. Gdyby nie limit bagażu, z pewnością zabrałbym ich więcej, ale i tak jestem zadowolony z zakupów. Miejscowe wina to najlepsza pamiątka z podróży, podobnie jak inne lokalne produkty spożywcze niedostępne u nas w kraju, o czym też jeszcze wspomnę. No i niezapomniane krajobrazy, widoki to coś, co zostanie z nami na długo po powrocie do kraju.
Dla zainteresowanych prezentuję poniżej moją osobistą listę producentów z Sycylii, za których winami warto się rozejrzeć będąc na wyspie ( niektóre wina przedstawionych producentów są również dostępne w Polsce ). W razie jakiś pytań co do sycylijskich win, służę informacją i postaram się pomóc, jak tylko będę mógł. Ciao Sicilia!
- Donnafugata
- Gulfi
- Benanti
- COS
- Cottanera
- Marco de Bartoli
- Cusumano
- Duca di Salaparuta
- Feudo Maccari
- Florio
- Graci
- Hauner
- Occhipinti
- Palari
- Pellegrino
- Planeta
- Pietradolce
- Rapitala
- Girolamo Russo
- Tasca d’Almerita
