Całkiem spore zmiany wkraczają ( a w zasadzie to formalnie już wkroczyły ) do najbardziej znanej hiszpańskiej apelacji. Rioję osobiście niezwykle sobie cenię, więc tym bardziej postanowiłem przyjrzeć się nowym regulacjom i zaktualizować stan swojej wiedzy.
Rioja Consejo Regulador, czyli ogólnie mówiąc władze apelacji, od 1 stycznia 2019 roku wprowadziły istotne zmiany w tym trzymającym się tradycji regionie, w którym to dotychczasowe przepisy, jako wyznacznik jakości na pierwszym miejscu często stawiały kwestię długości dojrzewania wina w beczce. Od pewnego czasu pojawiały się głosy sprzeciwu i krytyki wobec tych regulacji, a wielu domagało się liberalizacji przepisów. W końcu władze apelacji ogłosiły istotne i z pewnością przez wielu wyczekiwane zmiany, które dają producentom większą swobodę.
Zmodyfikowano przede wszystkim długość dojrzewania poszczególnych kategorii win oraz skupiono uwagę na terroir, czyli siedlisku – wprowadzono klasyfikację pod kątem lokalizacji winnicy, zachęcając w ten sposób do wyróżniania mikroklimatów, poszczególnych siedlisk itp, co znajdzie odzwierciedlenie na etykietach. Przypomina to system znany z innych regionów jak np. z Burgundii.
Czy zmiany te wyjdą apelacji na dobre? Jest to kwestia dyskusyjna i na efekty z pewnoscią musimy poczekać. Pojawiają się głosy zarówno za, jak i przeciw nowym regulacjom. Co do modyfikacji okresów dojrzewania win uważam, że ich liberalizacja jest dobrym rozwiązaniem, a producenci, którzy chcą starzeć swoje wina dłużej, mogą to robić bez problemów. Sprawa klasyfikacji ze względu na położenie winnicy budzi chyba większe kontrowersje. Z jednej strony słychać głosy, że wiele najlepszych win apelacji to tradycyjnie kupaże z różnych winnic, posiadłości, więc regionalne wyróżniki nie będą miały wpływu na jakość win. Jednak z drugiej strony, nie można zaprzeczyć, iż La Rioja to różne, poszczególne mikroklimaty, gleby, siedliska, co znajduje następnie odzwierciedlenie w butelce. Czas pokaże, jak to wszystko się potoczy, a teraz spójrzmy pokrótce na najważniejsze zmiany, jakie zostały wprowadzone.
Zacznijmy od nowości w kwestii okresu dojrzewania win. Zmienił się bowiem minimalny czas, jaki wino musi spędzić w beczce oraz w butelce. Klasyfikacja przedstawia się następująco:
- Generic ( dawniej Joven ) – to kategoria Riojy, która nie ma określonych wymagań w kwestii dojrzewania. Może być potraktowana beczką bardzo krótko lub wcale. Spodziewajcie się świeżych, soczystych, młodych win. Do tej pory była to najniższa jakość Riojy.
- Crianza – czerwone wino musi dojrzewać co najmniej dwa lata, a min. rok musi spędzić w beczce, czas dojrzewania w butelce nie został określony ( do tej pory czerwona Crianza musiała dojrzewać min. rok w beczce i rok w butelce ).Białe i różowe wina – co najmniej sześć miesięcy w beczce
- Reserva – czerwień musi dojrzewać min. trzy lata, z czego przynajmniej rok w beczce i sześć miesięcy w butelce ( poprzednio rok w beczce, dwa w butelce ). Białe i różowe co najmniej dwa lata starzenia, z czego pół roku w beczce.
- Gran Reserva – czerwona musi dojrzewać min. pięć lat, z czego co najmniej dwa w beczce i dwa w butelce ( do tej pory Gran Reserva musiała spędzić chociaż dwa lata w beczce i trzy w butelce ). Biel i róż ma teraz dojrzewać min. pięć lat, z czego co najmniej pół roku w beczce.
Co ciekawe, zmianom uległy też regulacje dotyczące szczepów używanych do produkcji białej Riojy. Dotychczas używano głównie tradycyjnej odmiany Viura z ewentualnie niewielkim dodatkiem najczęściej Malvasii. Teraz będzie można produkować białą Rioję w 100% także z innych, dopuszczonych szczepów jak np. Chardonnay, Verdejo, Sauvignon Blanc, Garnacha Blanca, Maturana Blanca, Malvasia, Tempranillo Blanca.
Dużą rewolucją jest także możliwość produkcji win musujących ( zarówno białych i różowych ) określanych mianem Espumosos de Calidad de Rioja. Wina musujące mogą być produkowane ze wszystkich autoryzowanych w ramach apelacji szczepów. W przypadku różowych bąbelków, wino musi zawierać min. 25% czerwonych odmian. Ponadto Espumosos de Calidad de Rioja musi spełnić następujące warunki:
- wino musi być produkowane metodą tradycyjną ( druga fermentacja w butelce)
- dopuszczalne wersje w odniesieniu do poziomu cukru to: Brut Nature, Extra Brut i Brut
- musi dojrzewać min. 15 miesięcy na osadzie, Reserva min. 24 miesiące, a kategoria Gran Añada min. 36 miesięcy
- grona na rocznikowe wina musujące muszą być zbierane ręcznie
Warto też podkreślić, iż pewna zmiana dotknęła też wina różowe – od tej pory Rosado z DOCa Rioja może być mniej intensywne w kolorze niż poprzednio.
Teraz pora przyjrzeć się rewolucyjnym zmianom w kwestii klasyfikacji win ze względu na ich pochodzenie/lokalizację winnic.
Dla przypomnienia, DOCa Rioja składa się z trzech subregionów: Rioja Oriental ( dawniej Rioja Baja ), Rioja Alta oraz Rioja Alavesa.
Nowe regulacje ze względu na pochodzenie przedstawiają się następująco:
- DOCa Rioja
Grona na wino mogą pochodzić z całego obszaru apelacji
- DOCa Rioja Vino de la Zona
Grona na konkretne wino pochodzą z jednego z trzech podregionów, ktorego nazwa może pojawić się na etykiecie. Mowa tu o wspomnianej Rioja Oriental, Rioja Alta i Rioja Alavesa.
- DOCa Rioja Municipio
Wino, do produkcji którego użyto gron pochodzących z jednej gminy. Jeśli winnica rozciąga się na obszarze dwóch gmin, dopuszczalne jest kupażowanie max. 15% gron z sąsiedniej gminy. Nazwy gmin/miasteczek mogą pojawiać się na etykiecie. W sumie jest ich 145 ( 77 w Rioja Alta, 50 w Rioja Oriental i 18 w Rioja Alvesa ).
DOCa Rioja Vinedo Singular
To wina powstające z gron pochodzących z pojedynczych siedlisk, działek, parceli. Producent musi wystąpić do Consejo Regulador o zakwalifikowanie winnicy jako takiej. Ponadto działka czy winnica musi spełniać m.in następujące wymagania:
- wiek krzewów min. 35 lat
- grona mogą być kupowane od hodowców, których łączy co najmniej 10-letnia współpraca z winiarnią
- ręczny zbiór gron
- ograniczona wydajność z hektara
- cały proces winifikacji oraz dojrzewania musi odbywać się w winiarni
Zmiany, jak widać są znaczące, ale na ich skutki musimy jeszcze trochę poczekać. Czas pokaże, jak Rioja przyjmie i dostosuje się do nowych regulacji. Sam jestem tego bardzo ciekawy.
